Μας έχουν συγκινήσει, μας έχουν ξεκουράσει, μας έχουν αναγεννήσει, μας δίνουν λόγους να χαμογελάμε και να δακρύζουμε και παρόλο που βγαίνουν με το τσουβάλι, κάθε χρόνο, λίγες είναι οι ανεξάρτητες ταινίες που καταφέρουν να συγκριθούν με τις μεγάλες παραγωγές και σε ορισμένες περιπτώσεις να τις ξεπεράσουν. Ξεκινώντας από το 2000 μέχρι και σήμερα, ακολουθούν 8 ανεξάρτητες ταινίες (μια για κάθε χρόνο,) που μπορεί να μην υπακούουν σε στερεότυπους κινηματογραφικούς κανόνες, και να μην μιλούν την ίδια γλώσσα, αλλά κατάφεραν να ξεχωρίσουν και να κερδίσουν μια θέση στην καρδιά μας.

Amores perros (2000)

Το πολλαπλώς ερμηνευμένο Amores Perros, αποτέλεσε την πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του Alejandro González Iñárritu, και μας έφερε για πρώτη φορά σε επαφή με τον κόσμο του στον οποίο, οι ανθρώπινες σχέσεις μοιράζονται σε ιστορίες, αλλά το φαινόμενο της πεταλούδας τις ανάγει σε μία καθολικότερη δέσμη αλληλεπίδρασης και συναισθημάτων. Η φιλαργυρία, το όνειρο μιας καλύτερης ζωής, οι αντοχές των σχέσεων, η ανθρώπινη καθημερινότητα συμβολικά με μια σκυλίσια ζωή, και η απέθαντη ανάγκη για εκδίκηση, όλες εκφάνσεις της ίδιας ιστορίας. Οι εικόνες συνθέτουν ένα κόσμο που αν κι έχει σαφείς αναφορές σε τόπο, ο αβέβαιος χρόνος και η ουσιώδης υπόσταση των ανθρωπίνων συναισθημάτων, τοποθετούν την ιστορία παντού και πουθενά. Χρωστάμε στην ταινία για την γνωριμία με έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες της γενιάς μας, και στον Iñárritu, την ανακάλυψη του Gael Garcia Bernal. Οι πορείες και των δύο αποδεικνύονται όλο και πιο λαμπρές από τότε.

Donnie darko (2001)

Το σχιζοφρενικά μπερδεμένο αριστούργημα του Richard Kelly, μπορεί να είχε σύντομη πορεία στους κινηματογράφους, αλλά με την κυκλοφορία του σε DVD έμελλε να δημιουργήσει χιλιάδες φανατικούς ανά τον κόσμο. Υπάρχουν και επίσημα λέσχες «Donnie Darko» με διοργάνωση συζητήσεων για το τι πραγματικά συνέβη σ’ αυτή την μυστηριώδη ταινία. Χρονικές δίνες και ασυνέχειες, εφηβικές ψυχοθεραπείες, ψυχώσεις και φαντασιώσεις μιας εναλλακτικής πραγματικότητας, η απόλυτα αναπάντεχη αυτοθυσία, και μια σειρά από trivial λεπτομέρειες-αναφορές , συνθέτουν το πιο επιτυχημένο κινηματογραφικό παζλ των τελευταίων χρόνων (κι όχι μόνο). Η ταινία (για καλή μας τύχη) έφερε στο προσκήνιο τα σχεδόν άγνωστα τότε, αδέλφια Gyllenhaal. Εκπληκτική η ιδέα του φανταστικού φίλου του Donnie, που στην σκέψη ότι θα μπορούσε να είναι η μετενσάρκωση του Harvey, προσδίδει ένα νέο επίπεδο καταστάσεων στην ταινία.

Hable con ella (2002)

Για πολλούς η καλύτερη δουλειά του Almodόvar (προσωπικά δύσκολο να διαλέξω ανάμεσα στα τόσα αριστουργήματά του αγαπημένου μου πλέον σκηνοθέτη), βαθιά ανθρώπινη και άκρως συναισθηματική, χωρίς τις υπερβολές του παρελθόντος. Τα γεγονότα που διαπραγματεύεται περιλαμβάνουν ανθρώπους σε κόμμα, παράλυση, τραγικούς έρωτες, κρυφές επιθυμίες και σκοτεινές ψυχώσεις, και εκτυλίσσονται σε χώρους αποστειρωμένους όπως νοσοκομεία, αρένες και φυλακές. Κι όμως κάθε κάδρο είναι ποτισμένο με συναισθήματα, και παρά την τραγικότητα, το χρώμα που τόσο λατρεύουμε στις ταινίες του Pedro δεν λείπει. Τα γεγονότα υποκινούνται από συγκυρίες όμως η ιστορία δεν χάνει τον ανθρωποκεντρικό της χαρακτήρα. Το σύνολο όπως πάντα είναι προσεγμένο στην λεπτομέρεια, με τις κάμερες να γλιστρούν πάνω στα ανθρώπινα συναισθήματα, τις ερμηνείες άκρως αληθινές, τα κάδρα να μοιάζουν πίνακες κάποιου ζωγράφου νεκρής φύσης τη στιγμή που ένας χείμαρρος συγκινήσεων ξεδιπλώνεται με το μελαγχολικά εξαιρετικό soundtrack. Μπορεί για την Αμερική ο Almodόvar να θεωρείται βαριά εύθυμος σκηνοθέτης, τον αναγνώρισε όμως για την συγγραφική του ικανότητα, με το όσκαρ σεναρίου για την ταινία αυτή.

Oldboy (2003)

Μπορεί να αποτελεί το δεύτερο μέρος (και για πολλούς το καλύτερο) της τριλογίας εκδίκησης του κορεάτη Park Chan-Wook, αλλά ήταν η πρώτη ταινία του που τον έκανε γνωστό παγκοσμίως. Έντονη σκηνοθεσία, ωμή βία, εναλλασσόμενη δράση, και ρυθμοί που ισορροπούν το γρήγορο με το αργό, σε μια ιστορία που η εκδίκηση ταυτίζεται με την αυτοτιμωρία. Μπορεί το μεγάλο άνοιγμα στην παγκόσμια αγορά για τον ασιατικό κινηματογράφο να έγινε με τον «Τίγρη και Δράκο», αλλά ήταν σκηνοθέτες σαν τον Park, τον Ki-Duk Kim και τον Kar wai Wong, που έκαναν εμπορικό, έναν πιο νοσταλγικό και παραδοσιακά ανθρώπινο κινηματογράφο, με πρωταγωνιστές φιγούρες που έχουν μια διαχρονική υπόσταση, σε καταστάσεις που ξεπερνούν τη σημερινή πραγματικότητα.

Crash (2004)

Όσο το αγάπησαν πολλοί στις πρώτες προβολές του, άλλο τόσο το μίσησαν αρκετοί όταν το 2006 κέρδισε αναπάντεχα το όσκαρ καλύτερης ταινίας, αφήνοντας έξω άλλα «αριστουργήματα». Όπως και να έχει, το Crash συνέβη σε μια συναισθηματικά νεκρή περίοδο του αμερικανικού κινηματογράφου, για να συγκινήσει και να προβληματίσει με τα προφανή αλλά άκρως σημαντικά μηνύματά του. Με μια τακτική απλότητας, και ιστορίες που μοιάζουν άσχετες μεταξύ τους, αλλά ενώνονται με έναν πιο ουσιαστικό τρόπο, διαπραγματεύεται κοινωνικά θέματα, με σημαντικότερο αυτό του ρατσισμού, σε ένα παιχνίδι από ψυχολογικά σκαμπανεβάσματα και ηθικά διλήμματα. Ο Paul Haggis, το κομματιασμένο σενάριό του, οι υποβλητικές ερμηνείες και η σπαρακτική μουσική επένδυση, είχαν ως αποτέλεσμα μια ταινία, που μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί κλασσική με την σύγχρονη έννοια. Όταν οι πιο παγωμένες καρδιές συγκινούνται, τι να τα κάνεις τα βαθύτερα και καλά κρυμμένα νοήματα;

Match Point (2005)

Η ταινία που έβγαλε τον Woody Allen από μια περίοδο δημιουργικής χειμέριας νάρκης, και τον επανέφερε σε γνώριμα επιτυχημένα μονοπάτια. Με την Johansson να αποτελεί την νέα του μούσα, και για πρώτη φορά μακριά από την αγαπημένη του Νέα Υόρκη, δημιουργεί ένα μουντό θρίλερ με αργή εισαγωγή και ανατρεπτικό φινάλε. Μια συνηθισμένη ιστορία ενός ερωτικού τριγώνου (με βλέψεις σε τετράγωνο), που εξελίσσεται σε ένα τραγικό έγκλημα πάθους που υποκινείται από την ανάγκη για συναισθηματική ιδιοκτησία, και ξεδιπλώνεται πάνω στον άξονα της τύχης. Το Λονδίνο αγκάλιασε τα σχέδια του Allen και αποτέλεσε ένα εξαιρετικά ταιριαστό σκηνικό, σ’ αυτό το θρίλερ καταστάσεων και περιστάσεων.

Little miss sunshine (2006)

Από τις λίγες ταινίες που συγκεντρώνουν τόσα πολλά διαφορετικά πρότυπα κοινωνικών χαρακτήρων, και τολμούν να τα κλείσουν μέσα στην ίδια οικογένεια και να τα παρουσιάσουν με έναν τόσο απλό τρόπο, που μέχρι και οι πιο ακραίες καταστάσεις καταλήγουν να μοιάζουν ανθρώπινες. Πέρα από την σεναριακή ουσία της ταινίας όμως, συγκεντρώνονται επιτυχώς, οι αγαπημένες γραμμές του ταξιδιού στον δρόμο (roadtrip), των διαγωνισμών ομορφιάς, της ελπίδας που ξεπετάγεται από τα πιο απίθανα μέρη, και της ικανοποίησης του διαφορετικού που όταν το αποδεκτείς, αποδεικνύεται τόσο επιβραβευτικό. Μπορεί τα έντονα της χρώματα να ανεβάζουν τα επίπεδα της αισιοδοξίας, δεν λείπουν όμως και οι τραγικές στιγμές, που ανάγουν την ιστορία σε άκρως αληθινή, μέσα στα κάδρα της που μοιάζουν σουρεαλιστικά.

Juno (2007)

Μια πρώην «εξωτική χορεύτρια» (Diablo Cody) το ρίχνει στην συγγραφή σεναρίων, και μας χαρίζει την πιο ακομπλεξάριστα φρέσκια ταινία που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, με την πιο αντισυμβατικά συμπαθητική πρωταγωνίστρια. Η ιστορία της Juno, της 16χρονης που αντιμετωπίζει το πρώτο τόσο σημαντικό θέμα της ζωής της, την εφηβική ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, ξεπερνάει τα πλαίσια του παραδειγματισμού, και παρουσιάζεται, τρυφερά όσο και σκληρά, σαν την εφηβική πραγματικότητα. Με χιούμορ που δύσκολα συναντάς ακόμα και σε ενήλικες και έτοιμες απαντήσεις στο στόμα (σαρκαστικές και αυτοσαρκαστικές), η Juno δεν θα το βάλει κάτω ακόμα κι όταν η λογική αποκλείσει τις πιθανότητες για ευτυχία. Αντίθετα θα μας χαρίσει μια τρυφερή ανάμνηση μιας εφηβείας που ποτέ δεν ζήσαμε, αλλά γίνεται δική μας, μέσα από την απλοχεριά της μικρής συμβολικής θεάς. Εκτός από την τόσο γεμάτη κλίμακα των συναισθημάτων που προσφέρει η ταινία, ήρθε και η πρώτη σημαντική γνωριμία με την θαυματουργή Ellen Page (που υποδύεται την Juno) να μας ρίξει στο ατελείωτο κυνήγι των προηγούμενων διαμαντιών της καριέρας της.

Με το Wackness και το Young People Fucking να δημιουργούν τον πρώτο ανεξάρτητο σούσουρο του 2008, ποιος ξέρει τι ακόμα μας περιμένει κι αυτή τη χρονιά…